Η Ανατολική Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να εγκαταλείψει την πυρηνική ενέργεια, όπως έδειξε και το σχετικό δημοψήφισμα στη Βουλγαρία, το οποίο θα καθορίσει και το κλίμα των επερχόμενων κοινοβουλευτικών εκλογών στη χώρα. 
Στις 27 Ιανουαρίου η Βουλγαρία πραγματοποίησε δημοψήφισμα με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος της χώρας, του οποίου ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός Σεργκέι Στάνισεφ, καλώντας τους πολίτες να απαντήσουν στην ερώτηση: «Είσαστε υπέρ της ανάπτυξης της ατομικής ενέργειας διαμέσου της κατασκευής νέου πυρηνικού σταθμού;»

Αρχικά, η ερώτηση ήταν διατυπωμένη πιο συγκεκριμένα: «Σχετικά με την συνέχιση της κατασκευής του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής “Μπέλενε”» (τον διαγωνισμό για την κατασκευή του είχε κερδίσει το 2006 η ρωσική Atomsrtoyexport, επικρατώντας της αμερικανικής εταιρίας Westinghouse).
Στη συνέχεια όμως οι αρχές άλλαξαν τη διατύπωση κάνοντάς την πιο ουδέτερη. Σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, αυτό αποπροσανατόλισε ελαφρώς τους πολίτες. Επιπλέον, ο σημερινός πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος είχε λάβει την απόφαση για διακοπή του προγράμματος του πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε, κάλεσε τους υποστηρικτές του (το κόμμα GERB– Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας) να το καταψηφίσουν.
Η νίκη του σταθμού «Μπέλενε»
Το ποσοστό συμμετοχής των ψηφοφόρων ξεπέρασε το ελάχιστο όριο, φτάνοντας το 21,8%. Υπέρ της κατασκευής του πυρηνικού σταθμού ψήφισε το 61%, και κατά το 35%. Έτσι, σύμφωνα με τη βουλγαρική νομοθεσία, το θέμα του νέου πυρηνικού σταθμού θα εξεταστεί πλέον από το Κοινοβούλιο της χώρας. Εάν το ποσοστό συμμετοχής έφτανε το 60%, τότε το πρόγραμμα θα θεωρούνταν εγκεκριμένο χωρίς να είναι αναγκαία η εξέτασή του από τους βουλευτές.
Ο Τάσκο Ερμενκόφ, ειδικός σε θέματα ενέργειας της Βουλγαρίας και μέλος της επιτροπής πρωτοβουλίας για την υποστήριξη του δημοψηφίσματος, ανέφερε ότι από ηθική άποψη δεν μπορεί να φανταστεί πως δεν θα ληφθεί υπόψη η γνώμη σχεδόν ενός εκατομμυρίου ανθρώπων (ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι λίγο πάνω από 7 εκατ.), ενώ και τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος μαρτυρούν ότι μετά τις επόμενες εκλογές στη Βουλγαρία το θέμα του πυρηνικού σταθμού «Μπέλενε» θα βρεθεί ξανά στην ημερήσια διάταξη.
Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος αποτελούν ένα ενδεικτικό προηγούμενο για την Ευρώπη της μετά Φουκουσίμα εποχής. Τώρα, για τη βουλγαρική αντιπολίτευση θα είναι σημαντικό να διαφυλάξει τη νίκη του προγράμματος «Μπέλενε», εφόσον όλες οι συζητήσεις των τελευταίων μηνών κατά την προετοιμασία του δημοψηφίσματος περιστρέφονταν γύρω από τα υπέρ και τα κατά του συγκεκριμένου προγράμματος.
Εκλογές στη σκιά του δημοψηφίσματος
Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας στον τομέα της ατομικής ενέργειας και επικεφαλής της Ρωσικής κοινότητας ατομικής ενέργειας (Atominfo), Αλεξάντρ Ουβάροφ, αναφέρει ότι το καλοκαίρι του 2013 στη Βουλγαρία θα διεξαχθούν οι κοινοβουλευτικές εκλογές και οι πολιτικοί παρατηρητές εκλαμβάνουν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος ως προέκταση της εκλογικής μονομαχίας του GERBμε το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Και είναι προφανές ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν, καθώς η τύχη του προγράμματος εξαρτάται από το ποιός θα επικρατήσει στις Κοινοβουλευτικές εκλογές και θα σχηματίσει κυβέρνηση.
Μέχρι σήμερα, η θέση του Μπόικο Μπορίσοφ και των υποστηρικτών του είναι ότι ο σταθμός θα στοιχίσει 10 δις ευρώ, τα οποία δεν υπάρχουν στον προϋπολογισμό. Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει πως ακόμη κι αν οι πολίτες ψηφίσουν υπέρ της κατασκευής του σταθμού, τα χρήματα αυτά δεν μπορούν να βρεθούν, οι αρχές θα αναγκάζονταν να τα στερήσουν μεταξύ άλλων και από τους συνταξιούχους.
Ο επίσημος εκπρόσωπος της Rosatom, Σεργκέι Νόβικοφ, υπενθυμίζει ότι: «Το 2010 ο Μπορίσοφ είχε θέσει μια σειρά από όρους για το ξεκίνημα του προγράμματος του πυρηνικού σταθμού “Μπέλενε”, μεταξύ των οποίων ήταν και η κατάθεση μιας σταθερής τιμής για τον σταθμό με συνυπολογισμό όλων των δεικτών του πληθωρισμού, η διατήρηση του 51% της εταιρίας του έργου για λογαριασμό της βουλγαρικής μετέχουσας εταιρίας ΝΕΚ, η επιδότηση του προγράμματος χωρίς χρήματα και μάλιστα χωρίς εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό της Βουλγαρίας, καθώς και η προσέλκυση στο πρόγραμμα ευρωπαϊκών επενδύσεων. Όλοι αυτοί οι όροι εκπληρώθηκαν».

Αμερικανικές πιέσεις
Στο πρόγραμμα του πυρηνικού σταθμού «Μπέλενε» είχαν μπει η γαλλική τεχνική εταιρία Altran Technologies και η φινλανδική Fortum, οι οποίες μαζί με την Rosatomπροσέλκυσαν πόρους για την κατασκευή του σταθμού με καθορισμένο κόστος τα 6,297 δις ευρώ, αναλαμβάνοντας όλα τα ρίσκα που αφορούν τον πληθωρισμό. Παράλληλα, η πλειοψηφία των μετοχών παρέμεινε στη ΝΕΚ, η οποία συν τοις άλλοις απέκτησε το δικαίωμα να καταβάλλει το δικό της μερίδιο χρημάτων μελλοντικά, από τα κέρδη της ηλεκτρικής ενέργειας του νέου σταθμού. Όλες αυτές οι συμφωνίες επικυρώθηκαν στα μνημόνια που υπογράφηκαν για την ίδρυση της εταιρίας του έργου. Από τον προϋπολογισμό της Βουλγαρίας δεν έχει ξοδευτεί για το πρόγραμμα ούτε ένα λέβα.
Ωστόσο, ο Μπορίσοφ αποφάσισε παρ’ όλα αυτά να σταματήσει το πρόγραμμα, την άνοιξη του 2012, μετά από την επίσκεψη της αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον. Όπως αναφέρει ο τσέχος πολιτικός αναλυτής, Όντρζεϊ Μράζεκ: «Η νέα αντιπαράθεση εκτυλίσσεται σήμερα στην Τσεχία, στο διαγωνισμό για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής “Τεμελίν”, μεταξύ των εταιριών Skoda/Atomsrtoyexportκαι Westinghouse. Πριν από την παραίτησή της η Χίλαρι Κλίντον μετέβη στην Τσεχία, όπου κατά τη συνάντηση με τον τσέχο υπουργό Εξωτερικών Σβάρτσενμπεργκ, τον κάλεσε ευθέως να δώσει τη νίκη στους Αμερικανούς. Αυτό έκανε τους Τσέχους να αμφιταλαντευτούν. Πιθανόν αυτή η ευθεία υποστήριξη προς την Κλίντον να κόστισε και την ήττα του Σβάρτσενμπεργκ στις προεδρικές εκλογές της χώρας που διεξήχθησαν το Σάββατο».
6 Φεβρουαρίου 2013 
  Αντρέι Ρεζνιτσένκο 
 http://rbth.gr/international